Van het een komt het ander en soms is dat andersom. In onze zoektocht naar duurzamer bouwen, schreven we eerder dit jaar over smalle bakstenen. Een architect die hier al vroeg mee aan de slag ging, was Rob Moritz van 19 het atelier architecten in Zwolle. ‘Je kunt meer isoleren met minder grondstoffen. Waarom zouden we dat níet doen?’
Eind 2022. De renovatie van een basisschool in Putten is net klaar. Een gemiddelde ouder op het schoolplein zal het waarschijnlijk niet eens opvallen, de kenner ziet het hooguit aan de hoeken: voor de nieuwe gevel kozen architecten Sara van Popta en Rob Moritz voor een smalle baksteen. Bakstenen die zo’n 30% smaller zijn dan gebruikelijk. Met daardoor niet zichtbaar (wel merkbaar) véél meer ruimte om het gebouw goed te isoleren.
Foto’s: Ronald Auée Architectuur Fotografie
Smalle bakstenen zitten al langer gebakken in het architectenhart van Rob Moritz van 19 het atelier: ‘Als er bij een nieuw project met baksteen wordt gewerkt, dan noem ik zéker de smalle baksteen als optie. Gewoon vanuit energiezuinigheid. Je kunt een gebouw namelijk beter isoleren en je gebruikt minder grondstoffen en gas. Waarom zouden we dan nog met een dikke steen werken als dat niet hoeft? Dat is onze gedachte.’
Ook bij een groot renovatieproject in Deventer pasten ze de smalle baksteen toe.
Foto’s: Ronald Auée Architectuur Fotografie
Rob: ‘Prachtig. Dit wijkje met arbeiderswoningen is zó mooi geworden. De huizen waren helemaal op. Vaak als wij ergens komen om te renoveren, dan is er zo’n 20 jaar eerder ook al gerenoveerd. En dat is vaak ellende. Want dan zitten er bijvoorbeeld kunststof kozijnen in of zijn er de gekste dingen uitgehaald met de gevels. Dan zijn we heel gelukkig dat het metselwerk eraf kan en dat we opnieuw mogen beginnen. Je hebt die mooie architectuur van de wijk, het is prachtig om daar met mooi metselwerk aan de slag te gaan. De smalle baksteen is dan echt een geëigend product om meteen die slag in verduurzaming te maken. Hier zochten we naar een langformaat en de juiste kleur, we wisten precies wat we wilden hebben. En dat is gelukt.’
“Renoveren is meer dan kozijnen vervangen en na-isoleren. Het kan en moet grondiger.”
Rob Moritz -19 het atelier architecten
Met ruim twintig jaar renovatie-ervaring durft Rob Moritz zijn architectenbureau 19 het atelier inmiddels wel renovatiespecialist te noemen. Rob: ‘Door renovaties ga je anders denken. Dat moet ook. Waar we eerst begonnen met spouwmuren isoleren, ontwikkelden we dat steeds verder. Tot we ook langzaam maar zeker het metselwerk wilden aanpakken. En al doende op smallere bakstenen uitkwamen. Dat bleek een hele mooie toevoeging.’
Rob vertelt er graag over. Met 19 het atelier stond hij aan de wieg van de smalle baksteen. ‘Sinds 2000 zijn we al aan het renoveren. En rond 2005 werden we gevraagd voor een renovatie van 750 gevels met een betoncasco in Almere. Een wijk uit de jaren 70, in de basis echt Amsterdamse school. Die architectonische kwaliteit wilden we heel graag zichtbaar maken.’ Al snel ontdekten ze dat het moeilijk was om de gevel met de smalle spouwen goed te isoleren en tóch dezelfde uitstraling te behouden. Rob: ‘De gangbare oplossing was om de fundering te verbreden. Toch bleef het knagen. Het moest ook anders kunnen. Dat zijn we met Aberson en de aannemer Mateboer gaan onderzoeken. Al schetsend en kijkend kwamen we tot de conclusie: ‘De baksteen moet gewoon smaller’.’
Rob vervolgt: ‘Wij en Aberson weten elkaar vaak te vinden met ideeën, dat maakt onze samenwerking heel levend. Dus vroegen we: ‘Jongens, jullie moeten ons helpen met een smallere baksteen.’ We stelden de maten vast en maakten een vorm. Het was van piepschuim nota bene. Een kleine fabriek in Duitsland was meteen razend enthousiast. Nu moet je weten dat het voor ons heel belangrijk was dat de architectuur van die Amsterdamse School zou kloppen. Daarom moesten we een écht mooie steen hebben. En zij konden een héle mooie Wasserstrich voor ons maken in dat smalle formaat.’
Daarna volgde er natuurlijk technisch onderzoek. Zo moest de hechting op orde zijn en moest de gevel tegen een partijtje voetbal kunnen. Een bureau sloeg aan het rekenen en maakte een rapport met de aandachtspunten. Rob: ‘Toen was het goed: de fabriek kon al die stenen gaan bakken. Voor 750 gevels een mega-order natuurlijk. Het project in Almere is helemaal uitgevoerd. En het ziet er fantastisch uit.’
Foto’s: Ruud Ploeg Fotografie
‘We keken elkaar aan en zeiden: ‘Dit is toch fantastisch? Ook voor de toekomst. Je hoeft niets met funderingen te doen, haalt alleen het oude metselwerk eraf en zet de smallere steen ervoor. Plek genoeg om te isoleren. Wat wil je nog meer?’
Rob Moritz - 19 het atelier architecten
In de jaren die volgden, gebruikte 19 het atelier de steen bij veel meer projecten. Bij renovaties, maar ook zeker bij nieuwbouw. Rob: ‘Puur vanuit die energiezuinigheid. We mixen de smalle baksteen trouwens ook wel eens met een waalformaat. Zo kun je een hele mooie wisseling van oppervlakte in je gevel maken.’
Bij de vraag of het altijd zijn eerste keus is, moet Rob even nadenken. ‘We noemen het dus vaak wel en zien ook dat het vaker wordt opgepakt. Het is voor veel meer mensen een duurzaamheidsverhaal aan het worden, gelukkig. Meer isoleren, minder gas, klei en vervoer. En dat je op de bestaande fundering verder kunt, zonder gekke staalconstructies. De koppenmaat in de hoeken is soms nog wel een ding. Maar dat is ook een kwestie van gewenning. Want waaróm zou je niet mogen zien dat de steen dunner is? Dat is eigenlijk heel raar. Maar dat is misschien meer een architectending.’
bekijk ook:
Bij de originele manier van het maken van een wasserstrich draait alles om water.
De mooiste langformaten uit heel Europa. Je vindt ze in onze collectie Aberlongue.
Waarom steenstrips steeds populairder worden op de bouw? Vijf goede redenenen.
Gouwe 1
8032 CA Zwolle
088 – 118 57 00
info@aberson.nl
Aberson is dé keramisch specialist in gevels en daken.
© Copyright – Aberson – Privacyverklaring, disclaimer & leveringsvoorwaarden | Gevelstenen Breda | Gevelstenen Zwolle | Gevelstenen Amsterdam | Gevelstenen Roermond | Veelgestelde vragen | Baksteencalculator | Keramische gevelsystemen | Gevelstenen
We gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze website zo soepel mogelijk draait. Als u doorgaat met het gebruiken van de website, gaan we er vanuit dat u hiermee instemt.