De zon komt tevoorschijn, de temperatuur loopt op. Voor ons is dat het moment dat aannemers weer vaker om advies vragen. Want elk voorjaar kan warmer weer zorgen voor gevels met witte uitslag: metselwerk krijgt dan een lelijke grijze of witte waas. Maar wat is de oorzaak van witte uitslag? En misschien nog belangrijker: hoe kun je uitbloei verwijderen van de gevel?
Het project is klaar en het resultaat mag er zijn. Iedereen blij. Maar na verloop van tijd verschijnt er ineens toch witte uitslag. Metselwerk is er natuurlijk om trots op te zijn, en dat is zonde! Om te begrijpen wat de oorzaak is van witte uitslag op een buitenmuur, nemen we je graag mee in een kort stukje theorie. En geven we tips hoe je kunt ontdekken om welk type uitbloei het gaat én hoe je uitbloei verwijderen kan van het metselwerk.
Dat is een eenvoudige vraag, met een gecompliceerd antwoord. We kennen namelijk 16 verschillende typen uitslag en die kunnen ook nog eens in combinatie met elkaar voorkomen! Door de proef op de som te nemen, kun je achterhalen met welk type je te maken hebt.
Allereerst: vroege witte uitbloei. Dit ontstaat meestal wanneer de winter overgaat in de lente. Dit type uitslag op buitenmuren komt het meest voor. De boosdoeners zijn hier wateroplosbare zouten die zijn opgesloten in baksteenmetselwerk. In de winterperiode wordt en blijft metselwerk nat door neerslag. Wanneer het voorjaar wordt, begint het metselwerk sterk te drogen. Daardoor worden de in water opgeloste zouten naar het warme geveloppervlak getransporteerd. Het water verdampt, maar de zouten kristalliseren en blijven achter als… witte uitslag. Metselwerk ziet er dan onverzorgd uit. Dit type uitslag ontstaat snel en is meestal spierwit van kleur.
Borstel het metselwerk eerst droog af met een hardharen borstel. Daarna spuit je de gevel af met schoon leidingwater. Het is mogelijk dat je deze behandeling één of twee keer moet herhalen. Controleer, na een paar dagen goed drogen, opnieuw de witte uitslag. Metselwerk moet goed droog zijn. Is de witte uitslag nu weg? Dan heb je dus te maken met ‘vroege witte uitbloei’.
Blijft er na de proef toch nog witte uitslag zichtbaar? Dan heb je te maken met kalkuitbloei óf vergipsing. Daar gaan we bij punt 2 en 3 verder op in.
Niets doen en wachten op een regenbui is in eerste instantie de beste keuze. Wil je daar niet op wachten? Dan kun je de natuur een handje helpen door ook de rest van de gevel te doen.
Een tweede type is kalkuitbloei. Metselwerk bezit namelijk vrije kalk. Als metselwerk nat wordt door regen, lost deze kalk op. Door het warme weer, trekt deze oplossing naar het warme oppervlak, de zonzijde. Als de oplossing dan eenmaal de buitenlucht (kooldioxide) bereikt, ontstaat er een reactie en wordt het calciumcarbonaat. En dat is dus de witte kalkuitbloei die je op je metselwerk ziet. Calciumcarbonaat is niet (of heel moeilijk) oplosbaar in water. KNB zette het in een schema:
Als de proef met water en de borstel (punt 1) niet gelukt is, kun je een andere proef doen om erachter te komen of je met kalkuitbloei op de buitenmuur te maken hebt. Kies een proefvlak van bijvoorbeeld 300 x 300 mm. Neem weer water en borstel dit proefvlak licht met flink wat water. Daarna breng je er een reinigingsmiddel op basis van sulfaminezuur op aan volgens de voorschriften van de fabrikant. Dit borstel je voorzichtig op het proefvlak. Let er goed op dat je het sulfaminezuur alleen aanbrengt op het proefvlak met kalkuitbloei. Het is namelijk alleen maar nodig om te kunnen vaststellen met welk type uitbloei je te maken hebt.
Gaat de uitbloei bij het borstelen bruisen? Dan is dat je bewijs dat het om kalkuitbloei gaat. Borstel dan net zo lang totdat het bruisen is gestopt. Breng daarna nog een paar keer water aan, borstel licht en spoel goed na. Laat het proefvlak weer een paar dagen drogen. Als er daadwerkelijk sprake is van kalkuitbloei, dan moet het nu verdwenen zijn. Is de witte uitslag er nog? Dan is er sprake van vergipsing. Daarover lees je in punt 3 meer!
Hoe kalkuitbloei verwijderen? Nu je weet dat het kalkuitbloei is, is zelf reinigen wat gecompliceerder en vergt dat meer aandacht. Besluit je om het zelf te doen? Dan kun je de behandeling zoals bij het proefvlak, dat is behandeld met sulfaminezuur, herhalen op andere plekken. Let er wel goed op dat je de delen die eraan grenzen, zoals kozijnen en lekdorpels, goed beschermt.
Hiervoor doe je dezelfde proef met sulfaminezuuroplossing als bij kalkuitbloei (punt 2). Is de witte uitslag dan nog steeds aanwezig? Dan heb je dus te maken met vergipsing.
Dat is erg moeilijk vast te stellen, de baksteenindustrie doet er al jaren onderzoek naar. De laatste twee onderzoeken werden door het Belgische onderzoeksinstituut WTCB gedaan. Zij concludeerden dat ‘vergipsing van metselwerk naar alle waarschijnlijkheid zijn oorzaak vindt in de cementgebonden mortel’. Om de verwerkbare periode (of bindingstijd) te sturen, wordt namelijk gips toegevoegd aan het cement. Dat gips reageert vervolgens met tricalcium aluminaat uit het cement en vormt ettringiet en monosulfaat. Het vermoeden is dat ettringiet, en in meerdere mate monosulfaat, een belangrijke bron is van gipsvorming. Het transport van de bestanddelen, hoeveel en hoe snel er vergipsing optreedt verschilt per steensortering. Ook de porositeit van de steen en mortel zijn van invloed. En ook de rol van plastificeermiddel in mortel lijkt een rol te spelen. Onderzoek blijft ongoing.
Late uitbloei of vergipsing kan niet anders dan gereinigd worden door te ‘softstralen’. Dit is een effectieve methode waarmee de vergipsing verdwijnt, maar die het gevelmetselwerk niet beschadigt. Dat laat je bij voorkeur uitvoeren door een professioneel en gespecialiseerd bedrijf. Afhankelijk van het type metselwerk kies je een passende straalmethode.
Nog even op een rijtje! Heb je de tests uitgevoerd zoals beschreven? En blijkt het te gaan om vroege uitbloei, dan kun je overwegen om het gevelmetselwerk zelf te reinigen door droog afborstelen en naspoelen met schoon water. Als er sprake is van kalkuitbloei, is zelf reinigen wat gecompliceerder door het gebruik van sulfaminezuur en vergt dat meer aandacht. Heb je te maken met late uitbloei of vergipsing, laat je dan altijd door een professioneel gevelreinigingsbedrijf adviseren.
Aberson is al jaren betrokken bij de ontwikkeling van mortels en heeft nauwe contacten met de belangrijkste mortelproducenten. Tegenwoordig bestaan er ook uitslagarme doorstrijkmortels voor het voorkomen van witte uitslag. Metselwerk heeft dan een grotere kans om mooi te blijven. Die adviseren we dan ook regelmatig. Bovenal begint een goed resultaat met een zorgvuldige afstemming: van het ontwerp, de gevelsteen en de mortel.
bekijk ook:
Bij de originele manier van het maken van een wasserstrich draait alles om water.
De mooiste langformaten uit heel Europa. Je vindt ze in onze collectie Aberlongue.
Waarom steenstrips steeds populairder worden op de bouw? Vijf goede redenenen.
Gouwe 1
8032 CA Zwolle
088 – 118 57 00
info@aberson.nl
Aberson is dé keramisch specialist in gevels en daken.
© Copyright – Aberson – Privacyverklaring, disclaimer & leveringsvoorwaarden | Gevelstenen Breda | Gevelstenen Zwolle | Gevelstenen Amsterdam | Gevelstenen Roermond | Veelgestelde vragen | Baksteencalculator | Keramische gevelsystemen | Gevelstenen
We gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze website zo soepel mogelijk draait. Als u doorgaat met het gebruiken van de website, gaan we er vanuit dat u hiermee instemt.